Nieuws

De laatste tijd is de situatie in het Rusland van Poetin nogal in het nieuws. In Rusland dreigtde oude communistische bureaucratie weer de kop op te steken.

Dat heeft mij, “schrijver”, gezet tot een persiflage van de huidige situatie op zorggebied in ons land.

Het is van Rusland vervolgens een heel grote stap naar een woning van een willekeurige zorginstelling in Nederland, maar ik ben het liefst op dit kleinschalige niveau bezig, om het voor me zelf overzichtelijk te houden.

De Johanna Maria in het verhaal is misschien voor velen herkenbaar.

De titel van deze column is ontleend aan het boek “Eén dag uit het leven van Ivan Denisovitsj”, van de Russische schrijver Solzjenitsyn.
Hij beschrijft op indringende wijze een willekeurige dag uit Ivans straftijd in het barre Siberië in de jaren vijftig. In het boek drijft de schrijver een vileine spot met het bureaucratische regime. In de kampen zijn bewakers en gevangenen allen in een wreed en bureaucratisch netwerk gevangen.

Het weerhoudt gevangene Ivan er niet van om zijn eigen leven te leiden. Het gaat over de kleine geneugten van hem als gevangene, ondanks de ongrijpbaarheid van het systeem waarin hij letterlijk en figuurlijk gevangen zit.

Wat heeft dit nu te maken met Johanna Maria, bewoonster van een van de huizen van een zorginstelling in Nederland?

Natuurlijk zit zij niet in de Goelag archipel. Evenmin is sprake van een gevangenisstraf.

Er is wel enige vergelijking te trekken met een monotoon bestaan. De verleiding bestaat om met het beschrijven van één dag, het hele bestaan samen te vatten. Johanna Maria is daarin geheel aangewezen op hulp van anderen. Samen met haar verzorgers is zij afhankelijk van de steeds geringere hoeveelheid tijd die op de werkvloer beschikbaar is.

Is Johanna Maria in staat om in navolging van haar “lotgenoot” Ivan, haar eigen plan te trekken en zich onafhankelijk op te stellen van het systeem?

Met haar opgewekte aard en strijdbare instelling zou ze dat graag willen. Het lukt haar nog wel om haar directe verzorgers en begeleiders voldoening te bezorgen met haar gulle lach.

Haar doorzettingsvermogen geeft haar medebewoners moed om de schouders er onder te zetten.

Het systeem is echter andere kost. Boven de leiding van de zorginstelling zetelt een hogere macht. In zijn algemeenheid aangeduid met “Den Haag”.

Het boek gaat maar over één dag. Elke lezer kan zelf invullen hoe het verder gaat.

Van het hogere systeem, waaraan Ivan onderhevig was, weten we meer. Dat is gevallen dankzij de Perestrojka.

Zal Johanna ook nog eens een Perestrojka meemaken?

Auteur column: Jan Kuik.