Houd de stoep vrij! En een tafel…
Het is de vijfde week van het nieuwe jaar. Tijd voor de Actieweek van de gemeente Utrecht voor toegankelijkheid. Het past bij mijn motto: ‘Don’t say sorry, do something about it!’ Zou ik mezelf tijd gunnen om in kou en regen actie te voeren? Met mijn eigenwijze mensenrechtenhoofd.
Ondanks het chagrijnige weer op 1 februari pak ik toch mijn driewieler. Ik fiets over de modderige en gepekelde fietspaden 9 km om de Schildersbuurt aan de oostkant van Utrecht te bereiken. Mijn handen zijn bevroren, zelfs met handschoenen aan. De medewerkers van de gemeente Utrecht komen aan met de flyers ‘Houd de stoep vrij’. De verantwoordelijke wethouder Maarten van Ooijen (Christen Unie) rolt mee met een step en raakt in gesprek met buurtbewoners. De belangenbehartigers, het Solgu (Stedelijk Overleg Lichamelijk Gehandicapten Utrecht) en De Wilg zijn ook van de partij. Waarom we deze actie voeren? De stoepen zijn toch vrij? Ja, inderdaad. Om te lopen. Maar zijn ze vrij om door te kunnen rollen en van jouw bewegingsvrijheid te genieten? Wij delen rolmaten uit om aan te geven hoeveel ruimte een scootmobiel, rolstoel, driewieler of kinderwagen nodig heeft: 90 cm of beter nog 120 cm. Waar rollen we tegenaan? Fietsen, bakfietsen en scooters. En ‘verdwaalde’ plantenbakken, bankjes of reclameborden.
Hoe komt dat? Met mijn flyerbuddy van het Solgu mijmer ik over de toekomst: er moet een cultuuromslag komen. Hij pleit sinds 30 jaar voor toegankelijkheid en toch ziet hij geen verandering. Nieuwe pleinen, gebouwen en woningen zijn nog steeds ontoegankelijk. En dan te bedenken dat het niet meer kost om toegankelijk te bouwen. Aanpassen echter wel. En dat is het vaakst gebruikt argument: het is niet toegankelijk omdat het extra geld zou kosten. Hetzelfde argument horen wij ook in het geval van het treinverkeer. Het verantwoordelijke bedrijf, de Nederlandse Spoorwegen, bestellen ontoegankelijke nieuwe treinen. Met een afschrijfduur van 30-40 jaar. Ik zal niet zeuren. Zo geïntegreerd ben ik ook weer niet. Maar toch.
Het was grappig om te merken dat in de Schildersbuurt de stoepen breed zijn en bijna alle fietsen netjes aan de zijkant staan geparkeerd. Het blijkt dat er veel zorginstellingen zijn in de buurt. De bewoners zijn gewend geraakt aan rolstoel- en scootmobielgebruikers. Dus dat is de weg naar cultuuromslag: eigen ervaring. Je moet het zelf meemaken, een dag een kinderwagen met de tweelingzussen, een rolstoel of een blinddoek pakken en ervaren wat voor hindernissen je tegenkomt. Daarna zul je het sneller uit je hoofd laten om jouw fiets, plantenbak of reclamebord in het midden van de stoep te ‘parkeren’. Je ziet op dat moment degene die jouw aandacht nodig heeft niet, maar je ondersteunt hem of haar bewust of onbewust wel.
Als je de eigenaar of medewerker van een horecagelegenheid bent, zie je wel degene die jouw ondersteuning nodig heeft. In de vorm van een rolstoeltoegankelijke ingang, doorrijmogelijkheid, een menu in braille, een toilet dat iedereen kan gebruiken, een verschoningsplek voor baby’s, maar ook voor oudere kinderen met een beperking. En natuurlijk een ‘vrije’ tafel. Hier pleitte het Solgu voor op 29 januari bij de Winkel van Sinkel. De gemeente Utrecht heeft samen met belangenbehartigers en horeca-instellingen een ‘Bijzonder gastvrij’ ontbijt georganiseerd om aan toegankelijke horeca te werken. Wellicht schrikken de horecaondernemers van zo’n toegankelijkheidslijstje, daarom zijn zij niet in een grote getale op komen dagen.
Desondanks is er wilskracht om acties te ondernemen! De eigenaar van de Winkel van Sinkel, Maryse François mag geen aanpassingen doen aan het gebouw en de omgeving. Het is een rijksmonument. Zij wil het restaurant wel toegankelijk maken voor iedereen, daarom staat er een metalen plank ter beschikking om met een rolstoel naar binnen te kunnen. Het is een uitdaging. Maar als het personeel opgeleid is, lukt het. Zelfs met mijn driewieler, mits ik een duwtje krijg. En als bij de ingang van elke horecagelegenheid een opvouwbare rolstoel klaar zou staan, krijgt de gastrouw of gastheer een dankbare glimlach. Hier gaat het ook over cultuuromslag: toegankelijkheid en de beschikbaarheid van hulpmiddelen worden vanzelfsprekend. Net als bij de Star Lodge Hotels aan de Biltsestraatweg dat in 2018 de derde is geworden in de strijd voor de Toegankelijkheidsprijs van de gemeente Utrecht. De manager van het Hotel, Floris van Es heeft in één zin de voorwaarde voor toegankelijkheid samengevat: ‘Ik sta open om iets te doen voor andere mensen!’
Het is tijd om op te houden met mijn activistische praatjes. Nog één opmerking. Bij het ontbijt bij de Winkel van Sinkel ontmoette ik een inspirerende vrouw, Kim Rabbie. Bezoek haar website eens, https://baauwopmij.nl/ en je begrijpt – hopelijk – wat ik bedoel!
