Nieuws

Communiceren blijft een zaak van perceptie. Waar de een denkt dat hij helemaal duidelijk is geweest, gaat de ander weg met een heel ander beeld van het gesprek dat zojuist heeft plaatsgevonden. Met name zorgverleners en hun cliënten speelt dit nogal eens parten.

Gezamenlijke besluitvorming
Vooral als er beslissingen genomen gaan  worden, verloopt de communicatie tussen professional en cliënt niet altijd even helder. De laatste jaren is er veel aandacht geweest voor het principe “gezamenlijke besluitvorming”. Diverse deskundigen uit de zorg en de wereld van de communicatie hebben hun krachten gebundeld en onderzoek gedaan naar de vraag: “Hoe kan ik als huisarts, praktijkondersteuner, praktijkverpleegkundige of wijkverpleegkundige de principes van gezamenlijke besluitvorming meer toepassen in mijn praktijk?”

Concrete stappen
Die onderzoeksvraag heeft geresulteerd in een praktijkgericht model dat bestaat uit een aantal concrete stappen die iedere zorgprofessional kunnen helpen om de besluitvormende communicatie soepeler te laten verlopen.

• Stap 1
  Wees van meet af aan duidelijk tegen de cliënt over het feit dat er een besluit genomen gaat worden.
   
• Stap 2
  Meestal hebben patiënten het idee dat er een beslissing genomen gaat worden waarbij ze zelf geen inspraak hebben.  Leg expliciet uit dat het gaat om een beslissing die in gezamenlijkheid genomen gaat worden.
   
• Stap 3
  Zet helder uiteen dat er diverse opties zijn en dat de cliënt een keuze heeft. Geef aan dat er verschillende mogelijkheden zijn en dat de patiënt hieruit kan kiezen. Vertel bij iedere mogelijkheid welke voor- en nadelen hieraan kleven. Hou het bij neutrale informatie en laat niet uw eigen mening hierbij meewegen! Uw eigen voorkeur kunt u altijd in een later stadium – bijvoorbeeld als de cliënt daarom vraagt – alsnog geven.
   
• Stap 4
  Maak ruimte voor bedenktijd. Draag alternatieven aan, laat de cliënt de mogelijkheid anderen te raadplegen. Dat kunnen andere zorgprofessionals zijn of gewoon de mensen uit de omgeving van de cliënt.
   
• Stap 5
  Neem de tijd en evalueer tijdens het gesprek of de cliënt alles goed begrepen heeft. Alleen dan is het namelijk mogelijk om een afgewogen keuze te maken en een waardevolle bijdrage te leveren aan het besluitvormingsproces.
   
• Stap 6
  Zet vervolgens de (eerste) keuze van de cliënt af tegen uw eigen ideeën. Maak uw eigen voorkeur kenbaar en vertel concreet waarom dat uw voorkeur is.
   
• Stap 7
  Bent u het niet met elkaar eens? Dan is het goed om te kijken hoe ver u met onderhandelen over de alternatieven kunt komen. Een compromis kan niet altijd gevonden worden, maar het is de moeite waard om uit te zoeken welke (tussen)oplossing eventueel haalbaar is.
   
• Stap 8
  Neem het uiteindelijke besluit samen. Streef naar gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de uitkomst van het besluitvormingsproces. Laat de cliënt de gelegenheid om eigenaar van zijn of haar eigen beslissing te zijn. Ook al is de beslissing wellicht niet tot helemaal tot ieders tevredenheid, maak helder dat u beiden verantwoordelijk bent voor wat er aan het eind van de besluitvorming uitrolt.
   
• Stap 9
  Maak een plan waarin bepaalde doelstellingen worden geformuleerd. Doe dat samen met de cliënt en koppel de doelstellingen aan termijnen. Zo geeft u samen met de cliënt gevolg aan de gemaakte afspraken en kunt u elkaar aanspreken op het al of niet halen van de gestelde doelen.