Nieuws

Er is steeds meer aandacht voor de communicatie in de zorg. Zo worden de zorgverleners van morgen met behulp van simulatiepatiënten voorbereid op de toekomstige praktijk. Een nieuwer inzicht is de mogelijkheid dat niet alleen de zorgverlener, maar ook de patiënt getraind kan worden in communicatie.

Ontevreden door gebrekkige communicatie

Als een patiënt niet tevreden is met de ontvangen zorg, dan wordt als reden daarvoor meer dan eens de gebrekkige communicatie genoemd. Een arts die zich uitsluitend concentreert op de kwaal, wil zich nog wel eens verliezen in de medische kant van de zaak. Daarnaast vervalt hij soms in vaktaal die voor de patiënt onbegrijpelijk is, of grijpt hij juist terug op te eenvoudig, nietszeggend taalgebruik. De uitwisseling kan ook ondermijnd worden door non-verbale communicatie. Als deze de verbale communicatie niet ondersteunt of zelfs tegenspreekt, leidt ook dit tot misverstanden. Timing is tot slot ook cruciaal: als de patiënt net slecht nieuws heeft ontvangen, staat hij weinig open voor informatie die de arts onmiddellijk daarna aanbiedt.

Beroepsdeformatie of onderschatting?

Er zijn verschillende redenen denkbaar waarom de communicatie in de zorg niet altijd even succesvol is. In sommige gevallen ervaart de zorgverlener het wellicht als een te grote opgave om de patiënt alles in voor hem begrijpelijke taal uit te leggen. Tijdsdruk speelt daarnaast mogelijk een rol, evenals de focus van de zorgverlener op de behandeling van de kwaal. Bij dit alles lijkt het erop dat zorgverleners onderschatten hoe essentieel effectieve communicatie is.
Doordat een patiënt een volledig ander perspectief heeft, loopt de communicatie nogal eens spaak. Als een patiënt bang en onzeker is en te maken krijgt met een arts die verbaal én non-verbaal zijn communicatie niet afstemt op de cliënt, zal de laatste al snel ‘afhaken’. Hij of zij neemt de aangeboden informatie niet of niet volledig op en zit eenmaal weer thuis met dezelfde, of wellicht zelfs méér vragen.

Belemmering van het herstel

Verloopt de communicatie in de zorg zoals hierboven omschreven, dan kunnen de gevolgen groot zijn. Als de patiënt zich niet goed geïnformeerd voelt, zal hij het moeilijker vinden volledig te vertrouwen in de adviezen van de zorgverlener. Het gevolg hiervan is dat hij misschien niet voldoende meewerkt aan de behandeling, waardoor zijn herstel niet optimaal is.
Gelukkig is er tegenwoordig veel aandacht voor het belang van effectieve communicatie in de zorg. Zo maakt de opleiding Technische Geneeskunde aan de Universiteit Twente gebruik van simulatiepatiënten om de communicatie in de zorg te verbeteren.

Tweerichtingsverkeer

Nieuwer is de gedachte dat het goed is om niet alleen de zorgverlener, maar ook de patiënt te trainen als het gaat om communicatie. Communicatie is immers als het goed is tweerichtingsverkeer. De zorgverlener informeert de patiënt, maar de kans op een geslaagde behandeling wordt ook groter naarmate de patiënt effectief weet te communiceren met de zorgverlener: “Een patiënt die actiever deelneemt aan het gesprek is naar verwachting beter geïnformeerd en beter in staat met de ziekte om te gaan” (bron: Nivel).