Nieuws

Zou het voor mensen / gezinnen met een complexe zorgvraag geen uitkomst zijn als ze met één budget alle zorg die nodig is kunnen inkopen? De gemeenten Woerden en Delft startten in 2014 een pilot met het zogeheten integraal pgb (I-Pgb). Een “domein overschrijdend” persoonsgebonden budget voor zorg en ondersteuning. TNO publiceerde onlangs het rapport “Lerende evaluatie integraal pgb”. Terwijl de deelnemers over het algemeen positief zijn en de pilot met een 7,5 beoordelen, zijn er nog veel hobbels die genomen moeten worden bij de implementatie.

Integraal pgb: een complexe innovatie

Om een pilot met het integraal pgb mogelijk te maken, moesten diverse domeinen en organisaties gaan samenwerken. Van de ministeries van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW), Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) en Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW), de Sociale Verzekeringsbank (SVB), het UWV tot de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en het zorgkantoor. Daarnaast werden ook de cliëntenorganisaties Per Saldo en Vanuit Autisme Bekeken bij de pilot betrokken. Dat zoveel verschillende partijen aangehaakt werden, toont de complexiteit goed aan. Het is dan ook niet zo verwonderlijk dat niet alle afspraken tot even goede resultaten hebben geleid.

Juridische verankering noodzakelijk

Er werd een tijdelijke Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) ingesteld om mogelijk te maken dat met een integraal pgb flexibel binnen de vier zorgwetten (Wmo, Jeugdwet, Wlz of Zvw) omgegaan kon worden. Desondanks werd de ‘ontschotting’ toch gehinderd door de wetgeving. Want voor budgetten die vallen onder de WIA, Wajong en onderwijs moesten nog andere oplossingen gezocht worden. Eén van de leermomenten uit dit experiment is dan ook dat voor een landelijke uitrol het integraal pgb goed wettelijk verankerd moet worden.

Financiële hobbels

Om te kunnen starten, hebben Woerden en Delft gekozen om het integraal pgb voor te financieren en achteraf te proberen om deze middelen terug te vorderen. Achteraf zeggen de gemeenten dat een dergelijke voorfinanciering toch teveel risico inhoudt. Er moet nog een kosten-batenanalyse komen.

Verder blijkt uit het experiment dat het invoeren van een integraal pgb gepaard gaat met extra administratieve lasten en investeringen, bijvoorbeeld in ICT en opleiding van medewerkers. Als de Sociale Verzekeringsbank (SVB) zou doorgaan met de implementatie van het I-Pgb bij meerdere gemeenten, dan moet ze haar nu nog handmatige administratie inruilen voor een ICT-oplossing. Op termijn zou het I-Pgb wel tot een verlaging van de administratieve lasten moeten zorgen.

Cliënt centraal

Een integraal pgb is vooral bedoeld om het hulpbehoevenden gemakkelijker te maken om zelf de regie te voeren over hun complexe zorgvraag. TNO peilde de ervaringen van de deelnemers aan de pilot. Over het algemeen zijn zij positief en geven ze aan dat de eigen regie, keuzevrijheid en eigen verantwoordelijkheid toegenomen zijn. Ook sluit de ondersteuning beter aan bij hun behoefte en ervaren de mantelzorgers dat hun kwaliteit van leven verhoogd is omdat de mantelzorg beter te dragen is.

“Het I-Pgb is verkocht als een droom en daarna langzaam afgebouwd tot een meer realistisch scenario”, vat TNO de ervaring van de deelnemers samen.

Negatief of positief?

Vrijwel alle betrokkenen concluderen dat de uitvoering van het i-Pgb onderschat werd en dat de resultaten tegenvallen. Dat het geen groot succes is geworden, wil echter nog niet zeggen dat het experiment mislukt is. Het was immers vooral de bedoeling om ervaring met het integraal pgb op te doen, nieuwe manieren van werken in de praktijk uit te proberen, oplossingen te bedenken voor problemen die zich voordoen en ook deze weer in de praktijk uit te testen. En dat is gebeurd. De pilot heeft duidelijk gemaakt aan welke randvoorwaarden moet worden voldaan om het integraal pgb succesvol in te voeren. Alle partijen houden dan ook de deur open voor een voortzetting en zelfs uitbreiding van de pilot.