Gemeenten slaan plank vaak mis bij de verdeling van hun budget

Recent onderzoek* toont aan dat drie op de vier gemeenten (soms zelfs fors) geld overhouden op hun WMO budget en dat de helft van de gemeenten geld tekort komt voor de jeugdzorg. Een totaaloverzicht is er nog niet, omdat lang niet alle gemeenten hun jaarcijfers op een rijtje hebben. Maar het onderzoek toont al wel aan dat veel gemeenten blijkbaar foutieve inschattingen hebben gemaakt toen ze de budgetten voor hun nieuwe zorgtaken reserveerden.
Forse overschotten op WMO budget
Veel gemeenten houden geld over voor de uitgaven in het sociaal domein… en soms fors ook. Zo heeft Deurne 2,3 miljoen euro overschot op het zorgbudget, Overbetuwe 2 miljoen euro, Teylingen 1,7 miljoen euro en Laarbeek enkele tonnen… De grootste overschotten zijn er op WMO budget. Een groot verschil met een jaar geleden, toen uit onderzoek bleek dat een meerderheid van de gemeenten nog een tekort op het WMO budget voorzag!
Het zijn bedragen die je doen duizelen en die ook bijzonder zuur zijn gezien de berichtgeving over het mijdingsgedrag van een kwart van de zorgvragers door de (te) hoge eigen bijdrage in de WMO, de grote golf van ontslagen en faillissementen in de thuiszorg en de ernstige versobering van de sociale voorzieningen.
Wisselend beeld wat betreft budget voor de Jeugdzorg
“Gemeenten blijken redelijk met de jeugdzorgbudgetten uit te komen”, zegt Marjanne Sint, voorzitter van de Transitie Autoriteit Jeugd. Ook Rein-Aart van Vugt (Deloitte) bevestigt het 50/50-beeld van gemeenten met een klein minnetje en gemeenten met een klein plusje in hun budgetten voor de jeugdzorg. Toch blijven de jeugdzorgbudgetten volgens Gijs Oskam, financieel specialist van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, “krap en onzeker”.
Grote discussie op gang
De ‘inschattingsfouten’ door gemeenten brengen een grote discussie op gang. SP-Kamerlid Renske Leijten zint al op Kamervragen en ook uit het zorgveld komen geschokte reacties. Brancheorganisatie ActiZ vindt het een “zeer onwerkelijke situatie”. Patiëntenfederatie NPCF wil dat het overgebleven geld alsnog wordt gebruikt om beter maatwerk aan zorgbehoevenden te geven. Maar zelfs als de overschotten nu verder uitgegeven worden, blijft het feit dat er al veel schade is berokkend aan mensen, aldus ActiZ. Mensen die zorg nodig hadden, maar niet hebben gekregen… Vaak is het leed al geschied en niet meer zomaar terug te draaien. Ook vreest ActiZ dat deze onnodige besparingen andere zorgdomeinen, zoals de WLZ, extra hebben belast en dat het probleem verschoven is.
Nog niet alle cijfers over 2015 zijn bekend, maar laat ons hopen dat deze voorlopig positieve saldi geen aanleiding vormen voor de overheid om nog meer te gaan snijden in de zorgbudgetten van de gemeenten, zodat gemeenten de kans krijgen om hun financiële middelen in de toekomst beter toe te wijzen.
* door Binnenlands Bestuur