Nieuws

Wijkverpleegkundigen worden in opdracht van een huisarts of specialist ingeschakeld om verpleegkundige taken uit te voeren en om de zorg rondom een cliënt te coördineren. Het blijkt echter dat zij ook steeds vaker huishoudelijke taken op zich nemen. Merk jij dit zelf ook?

Wijkverpleegkundige als manusje-van-alles

Uit het recent uitgebrachte onderzoeksrapport “Zelfredzaam, dankzij de zorg” * blijkt dat wijkverpleegkundigen steeds vaker ook andere hulp dan de specifieke verpleegkundige hulp waarvoor ze zijn opgeleid, bieden. Het gaat dan bijvoorbeeld om het opruimen van de keuken, afwassen of de vaatwasser in- en uitruimen, een was draaien, de wc poetsen, het vuilnis buiten zetten, helpen bij de administratie…

Deze (bijna) dagelijks terugkerende huishoudelijke taken vallen eigenlijk onder het zorgpakket van de gemeente in het kader van de WMO. De overheveling van dit takenpakket naar gemeenten ging in 2015 echter gepaard met grote bezuinigingen en verscherpte regels om bijvoorbeeld huishoudelijke hulp te krijgen.
De beleidsmakers hadden het idee dat je onder het mom van ‘zelfredzaamheid’ meer zelf zou proberen te doen of dat je eerst je sociale netwerk om hulp zou vragen. Professionele hulp is zo minder nodig en dus kon daar op bezuinigd worden. Er ging maar liefst 25% minder budget naar huishoudelijke hulp en thuiszorg! De gevolgen daarvan kennen we allemaal: veel ontslagen in de thuiszorg en veel mensen die daardoor nu in de kou blijven staan. En dat terwijl onlangs aan het licht kwam dat veel gemeenten geld over houden uit hun WMO-budget!

De theorie is mooi, maar in praktijk blijven veel van deze huishoudelijke klusjes liggen. Als hulpbehoevende kun je deze niet zelf uitvoeren en je hebt niet altijd iemand in je buurt, zoals een familielid of buur. Of je hebt wel een mantelzorger, maar die zit ook al aan het plafond van zijn / haar kunnen. Het onderzoek laat zien dat wijkverpleegkundigen steeds vaker de gehele zorgsituatie in ogenschouw nemen en op alle mogelijke manieren ‘zorgen’.

Verborgen vrijwilligerswerk is nadelig

Het feit dat jouw wijkverpleegkundige wel eens voor je in de bres springt en meer voor je doet dan ze eigenlijk moet of zelfs mag doen, is op zich mooi. Maar het is wel nadelig voor andere mensen die verpleegkundige zorg aan huis nodig hebben. Een wijkverpleegkundige kan haar tijd maar één keer besteden. Alle tijd die naar ‘extra’ taken gaat, kan niet meer naar mensen die wachten op verpleging.

De situatie die het onderzoek aan het licht brengt, is op de lange duur dan ook niet houdbaar. De onderzoekers adviseren wijkverpleegkundigen om het ‘verborgen vrijwilligerswerk’ bespreekbaar te maken en contact te zoeken met vrijwilligersorganisaties om deze algemene taken over te nemen.
Is er een mantelzorger in de buurt? Dan luidt het advies om goed te letten op tekenen van overbelasting en indien nodig professionele zorg in te roepen. Een goede ondersteuning van mantelzorgers maakt dat zwaardere professionele zorg vermeden (of uitgesteld) kan worden.

Actiz roept staatssecretaris Van Rijn op om gemeenten aan te spreken op de situatie en op hun verantwoordelijkheid (verplichting) om huishoudelijke hulp te regelen voor mensen die dit zelf niet kunnen betalen of die geen sociaal netwerk hebben.

Is bovenstaande situatie herkenbaar en neemt ook jouw wijkverpleegkundige huishoudelijke klussen op zich? Opmerkingen en ervaringen zijn welkom!

* Onderzoeksrapport van VU Medisch Centrum in samenwerking met thuisorganisatie Amstelring en Centrum voor Cliëntervaringen.