Nieuws

Verwacht wordt dat de zorg komend jaar met 3 procent groeit *, dat betekent dat de zorg voor het eerst in zes jaar tijd weer sneller groeit dan de Nederlandse economie. Dat de uitgaven in de zorg toenemen komt door de vergrijzing, dure technologische innovaties en de welvaartsgroei. Loon- en prijsstijgingen laten de zorgkosten stijgen en het kabinet trekt onder andere meer geld uit voor de verpleeghuiszorg en wijkverpleging. Het is van het allergrootste belang onze zorg betaalbaar te houden. Misschien kan leefstijlgeneeskunde hieraan bijdragen?

Stijgende groei gezondheidszorg

De zorg groeit sterk, dit komt vooral omdat we steeds ouder worden met zijn allen en door technologische innovaties. Verder nemen door de economische groei mensen meer zorg af en lopen personeelskosten op. Het verlies van ruim 70.000 banen in de zorg tussen 2012 en 2016 is in de afgelopen twee jaar weer goedgemaakt. Inmiddels is er zelfs sprake van grote krapte op de arbeidsmarkt voor de zorg. De helft van de vacatures is lastig te vervullen. Tegelijkertijd neemt het aantal zzp’ers toe, wat de zorg ook duurder maakt en bovendien zorgt voor moeilijkheden bij het inroosteren van minder populaire (nacht- en weekend)diensten.

Groeiruimte zorg inperken

Om de zorg betaalbaar te houden, de uitgavengroei in de geneeskundige zorg te beperken en de kwaliteit te verbeteren heeft Bruno Bruins, de minister voor Medische Zorg en Sport, vier akkoorden gesloten met marktpartijen. In die akkoorden wordt de groeiruimte beperkt en wordt ingestoken op het leveren van zorg ‘op de juiste plek’. Dit moet leiden tot minder dure zorg, meer zorglevering aan huis en digitale innovatie (waaronder bijvoorbeeld e-health).

Alle inspanningen van de laatste jaren zijn niet zonder resultaat gebleven. Nederland heeft internationaal gezien relatief stevig ingegrepen. Het aandeel van de zorguitgaven in de economie is bij ons sterker gekrompen dan in de meeste andere landen. Hierdoor is Nederland uit de top 10 van landen met de hoogste zorguitgaven gevallen. Nu de zorg naar verwachting weer harder groeit dan de economie, zal het zorgaandeel weer toenemen. Continue inspanningen om de zorguitgaven en loon- en prijsstijgingen te beperken zijn dus noodzakelijk.

Leefstijlgeneeskunde wordt belangrijker

Eén van de manieren om de rijzende zorgkosten binnen de perken te houden, is te focussen op ‘leefstijlgeneeskunde’. Als mensen hun levensstijl aanpassen door meer te bewegen, gezond(er) te eten, stress te vermijden, beter te slapen etc. worden ziektes voorkomen. Een andere levenswijze kan ook ziektes helpen genezen. Het klinkt allemaal erg logisch, toch wordt leefstijlgeneeskunde nog maar mondjesmaat in de praktijk gebracht.

Sinds 1 januari 2019 vergoedt een aantal ziektekostenverzekeringen enkele dieet- en beweegprogramma’s, waaronder bijvoorbeeld de erkende gecombineerde leefstijl interventies (GLI’s). Deze programma’s begeleiden mensen met overgewicht en andere aan gewicht gerelateerde gezondheidsrisico’s naar een gezonde leefstijl. Wellicht dat leefstijlgeneeskunde hierdoor aan belang wint.

Moet ons zorgstelsel veranderen?

Hanno Pijl, hoogleraar diabetologie aan het Leids UMC pleit er bij EénVandaag voor om ons zorgstelsel grondig op de schop te gooien:
“Onze gezondheidszorg is eigenlijk totaal achterhaald, het is een ouderwets model uit de negentiende eeuw. Toen had je infecties en ongevallen. Wat doe je bij een infectie? Dan ga je naar de dokter, die geeft je een pil en dan gaat de infectie weg. […] Dat werkt prima voor infectieziekten, maar in de afgelopen honderd jaar is de ziektelast totaal anders geworden. We hebben nu te maken met diabetes, met kanker, met reuma, hart- en vaatziektes en depressies. En dat zijn allemaal ziektes met veel ingewikkeldere oorzaken en een veel minder voorspelbaar verloop. […] Wat we nu nodig hebben is meer onderzoek: welke leefstijlaanpassingen werken voor wie het best?”.

Tweede Kamerleden hebben minister Bruins in oktober 2018 al gevraagd om extra geld beschikbaar te stellen voor fundamenteel onderzoek naar de effectiviteit van leefstijlinterventies. Uit een rondgang van EénVandaag zou een meerderheid van de Kamer dit verzoek inmiddels steunen.

Nieuwe leefstijl vereist doorzettingskracht

Er zit wel een addertje onder het gras. Het is niet gemakkelijk om je leefstijl te veranderen en om iets wat je misschien al heel je leven doet radicaal om te gooien. Kiezen om gezond(er) te eten en meer te bewegen kost moeite en het vereist doorzettingskracht om het nieuwe leefpatroon vol te houden.

Toch zijn er al heel wat succesverhalen. Mensen met diabetes bijvoorbeeld die door een gezond dieet gecombineerd met meer beweging afgevallen zijn én hun medicatie fors hebben afgebouwd.
“Zoals ik nu leef bespaar ik de ziektekostenverzekering een hoop geld. De artsen geven je pil op pil en kijken niet genoeg naar de oorzaken of de wisselwerkingen van medicijnen. De hele sector is erop gericht om geld te verdienen aan het medicaliseren van mensen”.

* verwachting van ING Economisch Bureau