Nieuws

Als u een arm of been mist of verlamd bent, zou u er (bijna) alles voor over hebben om weer de beschikking te hebben over uw ledematen. Toch? Als verlamde weer kunnen lopen of uw kunstarm kunnen aansturen met uw gedachten, het klinkt bijna te mooi om waar te zijn. Toch maken onderzoekers opmerkelijke vorderingen en gaan de innovaties zo snel, dat er nu al mogelijkheden zijn om mensen met hersengestuurde gedachten weer ‘in beweging’ te krijgen.

Lopen met dwarsleasie, een veelbelovend experiment?

Ruim een jaar geleden meldde de NOS een opzienbarend experiment aan de Universit eit van Californië. Amerikaanse onderzoekers lieten een jonge man met een volledige dwarslaesie maar liefst 3.66 meter lopen. Het bijzondere aan dit experiment is dat de man zijn benen aanstuurde door te dénken aan lopen. Om zijn gedachten door te sturen naar een computer, die als het ware diende als zijn ruggenmerg, had de man een speciale kap op zijn hoofd. De computer stuurde de signalen door naar de benen van de man, waardoor hij kon lopen.

Het voorgaande klinkt wellicht eenvoudiger dan het is; de man in kwestie volgde voordat hij deze paar meters aflegde, een intensieve training. Deze was onder meer nodig om ervoor te zorgen dat de computer zijn specifieke hersensignalen correct zou opvangen.

Gedachtengestuurde kunstarm

Het Universitair Ziekenhuis Gent beleefde onlangs een primeur. Een man kreeg daar een hersengestuurde kunstarm aangemeten. De wetenschappers maakten de kunstarm direct vast aan het eigen bot van de man, in plaats van deze zoals gebruikelijk over de stomp te schuiven. De directe verbinding van de prothese aan het bot is een stabielere en comfortabelere manier voor de gebruiker. Vernieuwend aan het Gentse experiment was de combinatie van deze bevestigingstechniek met de besturing van de kunstarm door de hersenen.
Na virtuele training en een intensief revalidatietraject van anderhalf jaar kon de man voldoende controle uitoefenen om de kunstarm aan te sturen met zijn gedachten.

Intelligente hersenstimulatie

Niet alleen elders op de wereld verkennen onderzoekers de relatie tussen hersenen en beweging. Zo richt de Nederlandse wetenschapper Martijn Beudel zich op het verfijnen van de aanpak van bewegingsstoornissen met behulp van intelligente hersenstimulatie. De praktijk wijst uit dat bijvoorbeeld Parkinson-patiënten met ernstige bewegingsstoornissen veel baat hebben bij continue diepe hersenstimulatie. Jammer genoeg heeft deze methode ook onwenselijke bijwerkingen, omdat de continue stimulans ook goede hersengolven onderdrukt. Patiënten kunnen hierdoor onder meer spraakproblemen krijgen, of op bepaalde momenten juist moeilijker gaan bewegen. Met steun van de Hersenstichting wil Beudel de toegepaste techniek zodanig verfijnen dat de stimulans alleen plaatsvindt op momenten dat de bewegingsstoornis zich voordoet. Het spreekt voor zich dat een voortdurende registratie van de hersenactiviteit hierbij essentieel is.

Oplossing in zicht

Momenteel is de foutmarge bij de aansturing van bewegingen via hersengolven nog groot. Frans van der Helm, hoogleraar Biorobotica en Biomechatronica (TU Delft) zegt hierover echter: “Er wordt wereldwijd zoveel onderzoek gedaan naar dit soort methodes, daar komt waarschijnlijk binnen een paar jaar een goede oplossing voor.”