Nieuws

Het ontbreekt maar liefst 1 op de 2 Nederlanders aan gezondheidsvaardigheden om zelf de regie over hun gezondheid, ziekte en zorg te voeren. Een belangrijk probleem, zeker nu in Nederland steeds meer verwacht wordt dat burgers en patiënten een actieve rol op zich nemen voor hun eigen gezondheid en die van hun naasten.

Kloof tussen verwachting en realiteit

In de participatiesamenleving van vandaag is zelfmanagement een groot goed. U wordt geacht om zelf actie te ondernemen. Niet alleen in het voorkomen van gezondheidsproblemen maar ook om u een weg te banen in de gezondheidszorg. Maar dit is niet voor iedereen zo gemakkelijk en haalbaar.

Heel veel Nederlanders missen de kennis, motivatie en/of het zelfvertrouwen om deze actieve, sturende rol in hun gezondheid, ziekte en zorg op zich te nemen. En of dat nog niet schrijnend genoeg is, blijkt het ook nog eens een vaak onderschat probleem. Hierdoor is er nog veel winst te behalen op het vlak van erkenning, preventie én actie. Dat blijkt uit ‘Gezondheidsvaardigheden: niet voor iedereen vanzelfsprekend’ van Jany Rademakers van het NIVEL.

Gebrek aan gezondheidsvaardigheden

Het begrip ‘gezondheidsvaardigheden’ slaat meestal op lees- en rekenvaardigheden en het vermogen om informatie te vinden en te verwerken. Soms worden daar ook nog eens zelfvertrouwen, motivatie, kritisch vermogen en sociale vaardigheden onder begrepen.

Maar liefst 30 procent van de volwassen Nederlanders beschikt niet over de functionele lees- en rekenvaardigheden die nodig zijn om zelf (gezondheids-)informatie te vinden en begrijpen. Dit zijn overigens niet alleen allochtone Nederlanders. Er zijn ook veel autochtone Nederlanders die laaggeletterd zijn, al wordt hun aantal flink onderschat door zorgverleners.

Laaggeletterdheid belemmert gezondheidsvaardigheden

Lage geletterdheid leidt tot grote problemen én sociale ongelijkheid op het vlak van gezondheid en zorg. Laaggeletterden ervaren hun gezondheid als slechter, hebben minder kennis over ziekte, gezondheid en gezond leven en zijn vaker ziek. Ze maken meer gebruik van zorg, maar hebben meer moeite met therapietrouw en zelfzorg. Op oudere leeftijd maakt dit dat ze anderhalf keer meer sterfterisico hebben dan mensen die wel over de nodige taalvaardigheden beschikken.

Gezondheidsvaardigheden zijn te ontwikkelen

Om hier iets aan te doen, zijn de Verenigde EersteLijns Organisaties (VELO) en Stichting Lezen en Schrijven de campagne ‘Taal maakt gezonder’ opgestart. Doel is het probleem van lage geletterdheid beter bekend te maken bij zorgverleners en hen te stimuleren en te helpen om laaggeletterde patiënten door te verwijzen naar taalscholing. Door middel van informatie, tips en tools zet de campagne ‘Taal maakt gezonder’ zich in om eerstelijnszorgverleners te helpen laaggeletterdheid te herkennen, bespreekbaar te maken en hun patiënten te wijzen op de bestaande mogelijkheden van taalscholing.