Nieuws

De commotie de afgelopen tijd over de stijgende zorgkosten is je vast niet ontgaan. Een deel van de berichtgeving gaat over de kosten van geneesmiddelen. Maar wat maakt medicijnen dan zo duur? En is daar dan niet iets aan doen?

Hoe duur zijn medicijnen? 

Van de totale zorguitgaven wordt zo’n tien procent aan medicijnen besteed. Gemiddeld werken fabrikanten zo’n acht jaar aan een geneesmiddel, er blijven dan nog twaalf jaar over om het te verkopen en er aan te verdienen. Zodra na 20 jaar patenten op medicamenten verlopen, is het anderen toegestaan de middelen na te maken. Zorgverzekeraars in Nederland mogen zelf bepalen welke medicijnen ze vergoeden en kiezen dan in veel gevallen voor de goedkoopste aanbieder.
 
Door gebrek aan transparantie door de farmaceuten is onduidelijk hoe hoog hun ontwikkelkosten voor medicijnen zijn en hoeveel zij investeren in innovatie. Uit onderzoek is naar boven gekomen dat de prijs voor een medicijn door farmaceuten niet zo zeer gebaseerd wordt op de kosten, maar wat men bereid is er maximaal voor te betalen. Hangt er dan een te hoog prijskaartje aan onze medicijnen? Hoogleraar zorgeconomie Groot merkt op: “Ze zorgen voor grote gezondheidswinst de laatste jaren.”

Waar komt alle commotie vandaan?

De discussies van dit moment gaan niet alleen over de productiekosten, maar ook om wat je als patiënt betaalt voor een geneesmiddel. Vooral medicijnen die net zijn ontwikkeld en bedoeld zijn voor een kleine groep patiënten, zijn vaak erg duur. Fabrikanten van die nieuwe medicijnen claimen dat de prijzen zo hoog zijn omdat ze zo de kosten voor onderzoek en ontwikkeling weer terugverdienen.

Maar de hoge prijzen van nieuwe medicijnen zijn ook op andere manieren te verklaren. Naast dat farmaceuten de prijzen blijkbaar baseren op wat wij als patiënten bereid zijn te betalen, lijkt het alsof producenten ieder nieuw medicijn duurder maken dan hun vorige middel, ook al zijn de kosten van het nieuwe medicijn lager.

Kunnen we zowel de kosten als de prijzen van nieuwe medicijnen niet verlagen?

Eén oplossing is er helaas niet. Maar onderstaande maatregelen kunnen wel helpen.

1.Ziekenhuizen en zorgverzekeraars gaan dure medicijnen samen inkopen. Daardoor kunnen zij hogere kortingen afdwingen bij farmaceuten.

2.Artsen schrijven, indien mogelijk, een lagere medicijndosering voor. Het blijkt dat bij veel personen een verminderde dosering ook al voldoende effect sorteert. Minder ‘vraag’ betekent minder kosten.

3.Patiënten nemen bepaalde voorgeschreven geneesmiddelen in na een stevig ontbijt. Sommige medicijnen worden dan namelijk beter door het lichaam opgenomen. Daardoor hebben patiënten genoeg aan een lagere dosering.

4.Nieuwe medicijnen worden sinds ruim twee jaar niet meer automatisch in het basispakket opgenomen, maar pas wanneer er met de producent een korting is afgesproken.

5.De productie van medicijnen wordt zelf ter hand genomen, bijvoorbeeld door ziekenhuizen of apothekers. Er is al een apotheker die een middel tegen taaislijmziekte wil namaken. Let op: als een medicijnpatent niet is verlopen, dan is zelfproductie wetbreuk.

6.Een nieuw idee: fabrikanten krijgen alleen betaald voor patiënten bij wie een medicijn daadwerkelijk werkt. Dat heet ‘pay for performance’.

7.Patenten van geneesmiddelen moeten eerder aflopen of er moeten dwanglicenties komen. In beide gevallen kunnen anderen eerder goedkopere varianten van het betreffende medicijn maken.

8.Patiënten en artsen moeten vaker kiezen voor zogenaamde ‘biosmililars’, oftewel goedkopere kopieën van biologische medicijnen. Biologische medicijnen zijn namelijk vaak erg duur.

9.Mensen moeten gezonder gaan leven. Er zijn dan ook minder geneesmiddelen nodig.

Zijn er bij bovenstaande oplossingen zaken waar we rekening mee moeten houden?

We moeten niet vergeten dat medicijnen ons ook geld besparen, zoals operaties, en bijdragen aan ons welzijn. Ook zeggen experts dat we farmaceuten niet alleen regels moeten opleggen, maar zeker ook moeten blijven stimuleren. En… kunnen wij in Nederland wel iets aan de farmaceutische industrie doen? De meeste medicijnproducenten zijn in de VS gevestigd, waar andere regels en normen gelden.

Het is daarnaast heel belangrijk dat de patiënt altijd centraal gesteld wordt – en dus niet alleen geld. Het geneesmiddel met de laagste kosten is lang niet altijd hét geschikte geneesmiddel voor jou. Niet voor niets zijn medicijnen en therapieën op maat in opkomst. Een goede invoering van deze ‘personalised medicines’ vraagt echter wel om aanvullend onderzoek.

Bronnen: het Financieele Dagblad, NOS, Skipr.

Denk jij dat de maatregelen in dit artikel helpen om medicijnen goedkoper te maken?