Nieuws

Niet iedereen reageert hetzelfde op medicatie. Wat voor de ene persoon een wondermiddel is, kan voor een ander weinig effect of zelfs zoveel negatieve bijwerkingen hebben, dat de behandeling beter gestopt kan worden. Dit komt omdat individuele kenmerken van jou als persoon een rol spelen bij het al dan niet aanslaan van een behandeling. ‘Personalised medicine’ of ‘gepersonaliseerde medicatie’ biedt veel kansen om behandelingen per patiënt succesrijker te maken.

Wat is personalised medicine?

Het wordt steeds duidelijker dat individuele eigenschappen een grote invloed hebben op het ontstaan van ziektes en op de werking van medicijnen. Personalised medicine is de behandeling van een patiënt op basis van zijn unieke kenmerken. Relatief nieuw maar nu al sterk in opkomst.

De hype wordt aangewakkerd door het goedkoper én sneller worden van DNA-onderzoek. Dankzij een beter begrip van het DNA en steeds meer DNA-onderzoeken die geraadpleegd worden, kunnen medici en farmacie specifieke genetische of chemische kenmerken onderscheiden en ziektes beter begrijpen. Ze plaatsen mensen met gelijkaardige, specifieke symptomen in kleine groepen samen en creëren hiervoor ‘eigen’ medicijnen. Medicijnen die doelgerichter en dus ook effectiever zijn in het behandelen van een bepaald ziektebeeld.

Personalised medicine is medicatie die niet meer op het ‘grote gemiddelde’ is gericht, maar op een specifiek kenmerk dat een (kleinere) (sub)groep mensen gemeen hebben in hun ziektebeeld. Personalised medicine wordt ook wel eens ‘individualized medicine’, ‘precision medicine’ of ‘genomic medicine’ genoemd.

Effectiever maar duurder?

In plaats van ‘middenmoot’-medicatie, gaan farmaceutische bedrijven een grotere waaier aan doelgerichte, ‘op maat gemaakte’ medicatie aanbieden. Alle medicatie is geschikt om gepersonaliseerd te worden: van de gewone pijnstiller tot depressiemedicatie en kankerpillen. De verwachting is dat in het begin dergelijke persoonsgerichte behandelingen en medicijnen duurder zullen worden. Maar daar tegenover staat dat ze effectiever zullen blijken en dat er minder vervelende bijwerkingen zijn. Personalised medicine vermindert over- en onderbehandelingen en ineffectieve behandelingen. En dat is een groot voordeel, niet alleen financieel maar zeker ook voor de kwaliteit van jouw leven als patiënt.

RIVM: personalised medicine biedt kansen en uitdagingen

In opdracht van het Ministerie van VWS, deed het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) onderzoek naar de kansen en uitdagingen van personalised medicine. Gepersonaliseerde medicatie wordt in samenstelling en dosis aangepast aan erfelijke eigenschappen, gevoeligheden enz. Maar erfelijke informatie is niet de enige factor; ook leeftijd, geslacht, eetgewoonten, aanwezigheid van andere ziekten, gebruik van andere medicatie (tegelijk)… kunnen van invloed zijn op de effectiviteit van een behandeling / medicijn.

De uitdaging met de opkomst van personalised medicine is het optimaal benutten van alle beschikbare informatie voor onderzoek en de daaropvolgende vertaling van die onderzoeksresultaten naar een concrete behandeling. Ook moet in de opleiding van artsen en apothekers aan de ontwikkeling rond personalised medicine aandacht gegeven worden. Het RIVM plaatst ook een kanttekening bij de privacy en het beheer van alle erfelijke gegevens van patiënten en stelt tot slot de vraag of de wijze waarop de zorg in ons land nu geregeld is, wel geschikt is voor personalised medicine.