Nieuws

De invoering van de Wmo 2015 heeft de positie van mantelzorgers verstevigd. Een recente gerechtelijke uitspraak bekrachtigt deze positie nog meer door de ondersteunende functie van gemeenten te onderstrepen. In dit artikel meer over de ‘compensatieplicht’ van gemeenten en de positie van mantelzorgers.

Gewoonste zaak van de wereld

Mantelzorgen is voor velen de gewoonste zaak van de wereld. Vaak komen mantelzorgers door omstandigheden terecht in een verzorgende rol. Incidenteel bieden ze ondersteuning aan hulpbehoevende familieleden of andere naasten. Dikwijls leidt dat tot een situatie waarin de persoon in kwestie uiteindelijk zoveel zorg verleent dat hij of zij formeel mantelzorger is. Als mantelzorgers de zorg als (te) zwaar ervaren zullen zij niet snel om hulp vragen. Maar wat nu als mantelzorgers niet (meer) in staat zijn hun zorgtaak te vervullen? Wat is dan de rol van de gemeente?

Gemeente moet faciliteren

De invoering van de Wmo 2015 houdt een stevigere positie voor mantelzorgers in. Zo staat in een artikel in deze wet dat de gemeente vrijwilligers en mantelzorgers in staat moet stellen om hun verzorgende taak uit te voeren. Als uitleg bij dit artikel staat: “Als mantelzorgers tijdelijk of permanent niet meer in staat zijn om mantelzorg te bieden, zal de gemeente vaak via een maatwerkvoorziening maatschappelijke ondersteuning moeten leveren.”

Op dit moment lijken gemeenten geneigd mantelzorgende inwoners alleen te willen steunen als er sprake is van (dreigende) overbelasting. Een recente gerechtelijke uitspraak duidt er echter op dat de verantwoordelijkheid van gemeenten verder gaat dan dit.

Steun niet alleen bij overbelasting

De uitspraak betrof een situatie waarin een moeder optreedt als mantelzorger voor haar psychisch beperkte dochter. Moeder en dochter wonen zo’n 20 kilometer bij elkaar vandaan. De moeder, die leeft van een bijstandsuitkering, kon de reiskosten naar haar dochter niet meer betalen. De gemeente hield vast aan de gedachte dat ze mantelzorgers alleen steunt bij overbelasting. Cliëntenbelang Amsterdam nam het voor de belangen van de moeder op en wees de gemeente op haar compensatieplicht; de verplichting om mantelzorgers te ondersteunen.

Poging tot ontduiking compensatieplicht

De gemeente probeerde deze compensatieplicht te ontlopen door de dochter de reiskosten van de moeder te laten betalen. De gemeente meende verder dat de Wmo-verordening geen mogelijkheden biedt om mantelzorgers een vergoeding te geven. Cliëntenbelang Amsterdam besloot vervolgens de zaak aan de rechter voor te leggen en werd in het gelijk gesteld. De rechter stelde vast dat de gemeente wel degelijk verplicht is mantelzorgers te ondersteunen, óók in situaties waarin de mantelzorg in gevaar dreigt te komen door een andere oorzaak dan overbelasting.

Belangrijke precedent

De Amsterdamse rechtbank heeft de gemeente opgelegd de (financiële) situatie van de moeder nogmaals te bekijken en, als de omstandigheden dit vereisen, de moeder een voorziening te bieden waardoor zij de mantelzorg aan haar dochter kan voortzetten. De uitspraak van de Amsterdamse rechtbank kan een belangrijke precedentwerking hebben en houdt een flinke versteviging van de positie van mantelzorgers in.

Bekijk & lees alle artikelen door Mezzo

Volg ook de blog van Yvonne Erberveld, werkzaam bij de Mezzo Mantelzorglijn.