Nieuws

Met de verkiezingen in het verschiet, richten steeds meer politieke partijen hun pijlen op ons zorgstelstel. Vooral de marktwerking in de zorg, en dan met name de macht van de zorgverzekeraars, is hen een doorn in het oog. De gedachte erachter was mooi: meer marktwerking zorgt voor een goedkopere én betere zorg. Maar als je zelf met ons zorgstelsel te maken hebt, dan ervaar je niet bepaald dat de zorg er de afgelopen jaren goedkoper of beter op geworden is. Maar wat is dan de oplossing?

Zorgverzekeraars kop van jut

Wellicht kun je het je nog herinneren: 10 jaar geleden zaten de meeste mensen bij het ziekenfonds en kon je je vanaf een bepaald inkomen particulier verzekeren. Die tweedeling werd toen als oneerlijk gezien. In 2006 kwam ons huidige zorgstelsel tot stand, met uitsluitend private zorgverzekeraars. De hoop was dat als zorgverzekeraars onderling moeten concurreren, ze beter op de kosten in de zorg letten. Of onze zorg de afgelopen 10 jaar echt goedkoper en beter is geworden, is moeilijk te meten. Maar het gevoel dat bij veel mensen leeft, is dat zorgverzekeraars te veel naar de prijs kijken en te weinig naar de kwaliteit. Nog een veel gehoorde opmerking op straat is dat verzekeraars winst maken en geld oppotten, dat hun directeuren riante salarissen opstrijken en dat er slechts weinig geld écht naar de zorg gaat.

Nu uiten ook steeds meer politieke partijen forse kritiek op de marktwerking in de Nederlandse zorg. Zo willen SP, 50+ en de Partij van de Dieren helemaal geen concurrentie meer in de zorg en pleiten ze voor de complete afschaffing van de zorgverzekeraars. De andere partijen, met uitzondering van D66 en VVD, gaan niet zó ver, maar vinden de macht van de zorgverzekeraars ook te groot. Nieuwsuur ging in de uitzending van 28 november j.l. op zoek naar de achterliggende motivatie hiervan.

Politiek opportunisme

Econoom Marco Varkevisser vertelt aan Nieuwsuur dat het blijkbaar in de mode is om marktwerking in een kwaad daglicht te zetten en dat zorgverzekeraars een gemakkelijk doelwit vormen. Zorgverzekeraars bevinden zich immers in een lastige positie. Ze moeten op de kosten letten om onze zorg betaalbaar te houden en gaan zich daarom meer met de zorgverlening bemoeien, wat gevoelig ligt bij artsen en patiënten. Zorgverzekeraars kampen daarnaast ook met een vertrouwensprobleem. Een goed voorbeeld is het verwijt dat ze geld oppotten. Zorgverzekeraars moeten geld op de plank houden om te voorkomen dat ze in financiële problemen komen als zich onvoorziene omstandigheden voordoen. Bovendien zijn de meeste zorgverzekeraars coöperaties, die de winst niet in eigen zak mogen steken en waarbij de directeurssalarissen gemaximeerd zijn.

Om zorgverzekeraars nu als bron van alle kwaad in de zorg af te schilderen, vindt Marco Varkevisser te kort door de bocht. “De slogans hebben een hoog gehalte van politiek opportunisme”. Een wat meer gedegen analyse van wat de tekortkomingen zijn van ons huidige zorgstelsel en hoe we binnen dit stelsel tot een verbetering kunnen komen, mist in alle verkiezingsprogramma’s.

Is minder marktwerking dé oplossing?

De discussie die nu rond de zorgverzekeraars gevoerd wordt, gaat in grote mate voorbij aan het fundamentele vraagstuk in onze zorg; namelijk “Hoe houden we de zorg betaalbaar en toegankelijk?”. We geven nu al jaarlijks 69 miljard euro uit aan de zorg. Dat is ongeveer 5.000 euro per persoon. Omdat mensen steeds ouder worden en ze meer chronische klachten hebben, stijgen deze kosten alleen maar verder.

De kosten moeten op de één of andere manier in de hand gehouden worden. Het is echter opvallend en daarom ook teleurstellend dat hierop in geen enkel verkiezingsprogramma een antwoord wordt gegeven. Bezuinigen op het inkopen van medicijnen, e-health, meer kijken naar de noodzaak van behandelingen… het blijft allemaal een beetje vaag en volgens economen zijn dergelijke acties slechts een druppel op een gloeiende plaat.

Scoren met het eigen risico

Het eigen risico biedt partijen daarentegen wel weer de kans om de komende verkiezingen gemakkelijk te scoren. Uitgezonderd D66 en VVD, willen alle partijen het eigen risico verlagen dan wel afschaffen. De kans op een verkiezingscadeautje is dan ook groot. Maar dat geld moet dan toch echt weer ergens vandaan komen.