Veilige, toegankelijke consumenten-e-health voor iedereen?
De rol van e-health in de zorgsector wordt steeds belangrijker. De digitalisering is de afgelopen jaren flink toegenomen en consumenten-e-health wordt de komende jaren alleen maar nog belangrijker. Is de zorgsector klaar voor deze ontwikkelingen?
Bewustzijn consumenten gegroeid
Eind april presenteerde de Raad voor de Volksgezondheid & Zorg (RVZ) een advies aan minister Schippers over consumenten-e-health. De RVZ verstaat onder consumenten-e-health informatie- en communicatietechnologie die consumenten zonder tussenkomst van de zorgsector ter beschikking staat en die als doel heeft de gezondheid te onderhouden of te vergroten. De RVZ komt in het genoemde rapport met adviezen om de kansen van e-health te benutten, maar vooral ook om de risico’s te beperken. Steeds meer mensen maken gebruik van de e-health-toepassingen die er tegenwoordig zijn. In 2014 kon 13 procent van de zorggebruikers online een afspraak met de huisarts inplannen, tegenover 7 procent in 2013. Ook het aanvragen van (herhaal)recepten vindt vaker online plaats. Consumenten-e-health is een antwoord op behoeften van zorggebruikers en biedt hen de mogelijkheid om de regie te nemen over de eigen gezondheid.
Kansen benutten, risico’s minimaliseren
De snelle ontwikkeling van de consumenten-e-health zoals de RVZ die voorziet, houdt een ware omwenteling in voor de huidig zorgsector. Reguliere zorg en consumenten-e-health vermengen zich steeds verder met elkaar. In sommige situaties is het zelfs denkbaar dat consumenten-e-health de nu gebruikelijke zorg helemaal vervangt. Plaats en tijd worden minder belangrijk in de zorg en ook het contact tussen zorggebruiker en –verlener gaat er anders uit zien. Zelfbehandeling en –diagnostiek worden vanzelfsprekender. Ook zullen zich nieuwe (commerciële) spelers op de markt begeven die producten voor consumenten-e-health ontwerpen, produceren en aanbieden. Al met al bieden deze ontwikkelingen volop kansen én risico’s. Kansen die benut moeten worden en risico’s die beperkt moeten worden, aldus de RVZ.
Knelpunten bij vervlechting met reguliere zorg
Als consumenten-e-health en reguliere zorg door elkaar gaan lopen, voorziet de RVZ knelpunten op een drietal gebieden. Allereerst wordt het essentieel om te waarborgen dat het gebruiken en uitwisselen van data op een correcte manier plaatsvindt. De nieuwe ontwikkelingen kunnen immers aanleiding geven tot het misbruiken van gezondheidsgegevens. Daarnaast verwacht de Raad dat er een groep zorggebruikers ontstaat die niet om kan gaan met de toepassingen op het vlak van consumenten-e-health en hierdoor dus ‘achter’ zal blijven. Tot slot ziet de Raad ook de kwaliteit van de toepassingen voor e-health als een belangrijk aandachtspunt. Zo is er het risico dat consumenten-e-health kan leiden tot over- of ondermedicalisering.
Dat consumenten-e-health een steeds belangrijkere rol speelt staat als een paal boven water. Het is echter ook overduidelijk dat de nieuwe ontwikkelingen de nodige risico’s met zich meebrengen. Het is van groot belang dat de snel oprukkende consumenten-e-health voor iedereen toegankelijk is en veilig toegepast wordt. Om dit te garanderen zullen er volgens de RVZ op korte termijn passende maatregelen moeten worden genomen.