Verloopt verstrekking hulpmiddelen uit Wmo binnenkort beter?
Wanneer je vanwege een ziekte of beperking een hulpmiddel nodig hebt, is dat vaak om zo goed en zelfstandig mogelijk te leven, werken, wonen… Sinds de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo 2015) is jouw gemeente verantwoordelijk om jou de zorg en ondersteuning die je nodig hebt, zoals hulpmiddelen, toe te kennen (al dan niet met een eigen bijdrage). De toewijzing en levering van hulpmiddelen verloopt echter lang niet altijd even soepel. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft nu een vernieuwde “Handreiking inkoop hulpmiddelen” opgesteld. Hiermee wil zij gemeenten helpen bij het maken van betere afspraken met leveranciers om zo jou als zorgvrager een betere en klantgerichte dienstverlening te bieden.
Knelpunten hulpmiddelenbeleid gemeenten
In 2014 werd de eerste versie van de “Handreiking inkoop hulpmiddelen” opgesteld om gemeenten voor te bereiden op hun nieuwe taken in het kader van de Wmo. In de praktijk blijkt het toch niet altijd even soepel te gaan. Wmo ambtenaren zijn soms niet deskundig genoeg om een goed oordeel te vellen, zeker niet als je een complexe hulpvraag hebt. En doordat de focus vaak op prijs ligt, heeft de gemeente er belang bij om je hulpmiddelen uit het ‘standaardpakket’ aan te bevelen in plaats van maatwerk te leveren. Dit zijn maar een paar van de moeilijkheden waarmee je als zorgvrager te maken krijgt als je een hulpmiddel aanvraagt bij je gemeente.
De problemen met de Wmo zijn bekend en staan al geruime tijd op de agenda van minister De Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Hij stuurde de gemeenten een brief, waarin hij oplossingen vroeg voor zes veel voorkomende knelpunten: (1) gebrek aan informatie en aan maatwerk; (2) problemen rond verhuizingen; (3) wachttijden, levertijden en bereikbaarheid; (4) kwaliteitsverschillen tussen gemeenten; (5) de afstemming tussen cliënten, gemeenten en leveranciers en (6) de samenwerking tussen gemeenten onderling, verzekeraars en het zorgkantoor. Deze knelpunten zijn gesignaleerd door onderzoeksbureau Berenschot, dit bureau heeft ook een veranderagenda met mogelijke oplossingsrichtingen voorgesteld. Eén daarvan is het aanpassen en stimuleren van het gebruik van de handreiking inkoop hulpmiddelen.
Betere positie zorgvrager in nieuwe handreiking inkoop hulpmiddelen
De VNG heeft in overleg en samenwerking met diverse partijen * de vernieuwde en verbeterde handreiking inkoop hulpmiddelen gemaakt. Volgens de betrokken partijen legde de oude handreiking te veel de nadruk op prijs en te weinig op vernieuwing. Ook waren de inkoopvoorwaarden, uitvoeringspraktijk en procedures er niet altijd op voorzien als de zorgvraag urgent en/of complex is en er haast geboden is bij de toekenning, aanmeting of service. Als rode draad in de vernieuwde handreiking loopt nu het gegeven dat hulpmiddelen passend moeten zijn en de zorgvragers in staat moet stellen zo volwaardig mogelijk mee te doen.
Dat een hulpmiddel passend dient te zijn, wil zeggen dat eigenlijk altijd maatwerk nodig is. In die zin dat er echt goed gekeken moet worden naar wat in jouw situatie bruikbaar en functioneel is. Soms is er meer (aandoeningspecifieke) expertise nodig om een hulpmiddel te vinden dat écht bij je past. Maar dan nog moet de tijd van (onder)zoeken zo beperkt mogelijk gehouden worden, zeker als je het hulpmiddel dringend nodig hebt. Snel en goed contact tussen jou, zorgprofessionals, Wmo consulenten en leveranciers is daarom van groot belang. In de handreiking worden enkele belangrijke uitgangspunten opgenoemd voor het tijdig realiseren van een passende oplossing.
Deze uitgangspunten zijn:
(1) een snelle beoordeling van wat precies jouw zorgvraag is en binnen welke termijn een oplossing nodig is;
(2) voldoende deskundigheid (op afroep beschikbaar) over jouw aandoening / beperking en wat dit betekent voor jouw (on)mogelijkheden om te participeren;
(3) een oplossing die functioneel passend is voor jou en die voldoet aan de doelmatigheidseisen vanuit de gemeente;
(4) jouw kwaliteit van leven, jouw welzijn en een zo zelfstandig mogelijk leven staan voorop;
(5) goede communicatie, inzicht in het proces en duidelijke afspraken en verantwoordelijkheidsverdeling tussen de uitvoerder, leverancier en jou als zorgvrager;
(6) inbreng van de mensen om wie het gaat bij de zorginkoop, waarbij in ieder geval afspraken worden gemaakt over kwaliteit, informatievoorziening, gunningscriteria en weging en contractbeheer;
(7) de gekozen oplossing is vanaf het begin duurzaam en met een overbruggingsmaatregel of tussenoplossing waar het moet;
(8) beperking van het herhalen van onderzoek en bureaucratie;
(9) goede waarborging van de betrokkenheid van jou als cliënt in het hele proces;
(10) er is samenhangende / overkoepelende regie op het hele proces.
Dit alles moet er toe leiden dat jij, als eindgebruiker, een betere positie én uiteindelijk ook een passend hulpmiddel van goede kwaliteit mét klantvriendelijke, passende service krijgt.
* in overleg met het ministerie VWS, diverse gemeenten en belangenorganisaties en in samenwerking met de brancheorganisatie van hulpmiddelenleveranciers Firevaned en de koepelorganisatie Ieder(in).
