Nieuws

Afgelopen voorjaar bleek dat Nederlandse gemeenten in 2015 samen maar liefst 1,2 miljard euro hebben overgehouden op hun budget voor maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en jeugdzorg. Maar wat doen gemeenten eigenlijk met dat geld?

Spaarzaam met zorggeld

Het nieuws dat gemeenten zoveel geld hadden overgehouden, leidde door het hele land tot verontwaardigde reacties. De gemeenten hoeven het overschot in principe niet terug te betalen aan de overheid, maar worden wel geacht om spaarzaam om te gaan met het zorggeld. Toch blijkt nu dat niet alle gemeenten zich daaraan houden. Dat stelt onderzoek van de NOS en Binnenlands Bestuur onder 218 gemeenten.

Zorggeld in algemene reserves

Zo zet 1 op de 5 gemeenten met een overschot dat geld niet volledig apart voor toekomstige zorg. Sommige gemeenten stoppen het zorggeld in hun algemene reserves, waardoor het ook anders kan worden uitgegeven. De gemeente Appingedam wil bijvoorbeeld haar damwanden opknappen met het overschot. Een andere reden om het geld in de algemene reserves onder te brengen, is omdat gemeenten later willen bepalen waar zij het aan uitgeven. Verder hebben gemeenten in sommige gevallen geen aparte geldpotjes aangelegd.

Stadsprojecten gefinancierd met zorggeld 

De meeste gemeenten met een overschot besteden het geld wel aan zorg. Maar wat is ‘zorg’ nu precies? De gemeente Helmond wil bijvoorbeeld met het zorggeld verschillende stadsprojecten financieren; Gemert-Bakel gebruikt het om haar gemeentehuis te verbouwen. Hun plannen leidden tot veel commotie op de sociale media. Minister Plasterk van Binnenlandse Zaken en staatssecretaris Van Rijn  van Volksgezondheid, Welzijn en Sport vinden dat zorggeld ook echt aan zorg moet worden besteed. Van Rijn zegt echter wel dat gemeenten het begrip ‘zorg’ zelf invulling mogen geven…

Eigen bijdrage

Nog een opvallende conclusie uit het onderzoek van de NOS en Binnenlands Bestuur is dat 75% van de  gemeenten met een overschot de zorgkosten voor haar inwoners niet verlaagt. Slechts 10% zegt met het overschot de eigen bijdrage te verlagen. Minder dan 5% verlaagt daarnaast de tarieven voor onder meer huishoudelijke hulp of jeugdzorg. Inwoners van de gemeenten met een overschot merken dus in de meeste gevallen niet direct iets van het overgebleven geld.

Inzicht Wmo-overschot per gemeente

Staatssecretaris Van Rijn is momenteel ook zelf bezig met een onderzoek naar het zorgoverschot. Zijn onderzoek bekijkt de relatie tussen het Wmo-overschot en de (te) hoge eigen bijdragen die gemeenten aan hun inwoners vragen. Verder onderzoekt Van Rijn hoeveel mensen geen passende zorg hebben gekregen en hoe gemeenten het zorggeld hebben verdeeld. Maar bovenal moet het onderzoek meer inzicht geven in het totale zorggeldoverschot per gemeente. Dat is namelijk nog lang niet altijd duidelijk.