Nieuws

In 2006 werd marktwerking in de zorg ingevoerd. Het idee was dat de introductie van concurrentie de zorg beter én goedkoper zou maken en dat de wachtlijsten korter zouden worden. Nu, twaalf jaar later, is het duidelijk dat de marktwerking geen onverdeeld succes is. De zorg betaalbaar houden blijft één van de grootste uitdagingen, verklaarde Minister Bruins onlangs aan de Telegraaf.

Regionale dekking struikelblok

Ondernemers zouden de zorg eens flink opschudden, maar liepen in realiteit tegen flinke moeilijkheden aan. Zo kampen de ziekenhuizen van de MC Groep van Loek Winter met forse financiële problemen. Eén van de grote struikelblokken zou het garanderen van een regionale dekking zijn. Zorg moet immers ook dichtbij en op tijd zijn en in dunbevolkte gebieden is het moeilijk om de volumes te halen, die door de verzekeraars geëist worden. Het verzekeren van kwaliteit en bereikbaarheid gaat niet altijd samen met kostenbesparing. Ook voor de keten van zelfstandige klinieken Bergman Clinics bleek de ambitieuze groei die het voor ogen had, moeilijk te realiseren.

Ondernemen in de zorg is lastig

Een analyse door het FD.nl (Het Financiële Dagblad) wijst uit dat het voor ondernemers in de zorg moeilijk is. De gezondheidszorg is een unieke sector, dat maakt het lastig is. Hoe maak je bijvoorbeeld reclame in de zorg? Stuntaanbiedingen zoals ‘twee nieuwe knieën voor de prijs van één’ zijn nutteloos als slechts één knie vereist is. Daarnaast is concurreren prijs lastig als het overgrote deel van de behandelingen wordt vergoed door de verzekeraars. Alleen op zorg die te plannen is (geen spoedzorg), kunnen patiënten de ziekenhuizen vergelijken op prijs en snelheid; al worden ze daarbij natuurlijk ook weer gestuurd door zorgverzekeraars.

In het nieuwe zorgstelsel kregen zorgverzekeraars een regierol maar pakken ze die onvoldoende op. In maart van dit jaar kwam het Centraal Planbureau (CPB) met het nieuws dat de prijzen voor ziekenhuisbehandelingen sterk uiteenlopen en soms willekeurig bepaald lijken te zijn. De contractuele afspraken die ziekenhuizen met zorgverzekeraars maken dragen op die manier niet bij tot lagere prijzen.

Marktwerking is halfslachtig systeem

Ook de overheid zelf bemoeilijkt het ondernemen in de zorg. Topbestuurders mogen bijvoorbeeld niet meer verdienen dan de ministersnorm en voor een groot deel van de zorginstellingen geldt een winstverbod. Om de zorgkosten van bovenaf in de hand te houden, heeft de overheid omzetplafonds aan bepaalde deelsectoren opgelegd. Van ondernemers wordt verwacht dat ze met innovatieve ideeën de zorg verbeteren… maar innoveren kost geld en wordt lastig als je er niet aan mag verdienen.

De overheid vindt het zorglijk om de marktwerking in de zorg echt z’n gang te laten gaan, en die zorg is voor een deel ook terecht. Er zijn voorbeelden genoeg van ondernemers die via ingewikkelde bedrijfsstructuren toch winst proberen te maken en/of bevriende partijen (of zichzelf) proberen te bevoordelen. Het mag duidelijk zijn dat uitgebreid financieel toezicht nodig is en blijft om te controleren of het publieke zorggeld goed besteed wordt.  
Het FD concludeert dat het aan Den Haag is: “Wel of geen marktwerking? Wel of geen winst in de zorg? Met een halfslachtig systeem zoals nu is niemand geholpen. Zeker de ondernemer niet”.

Resultaat van ruim tien jaar marktwerking in zorg

Door het invoeren van marktwerking en concurrentie in de zorg, zijn de wachtlijsten in ieder geval korter geworden. Al blijken ze de laatste tijd juist weer op te lopen. Een ander positief gevolg van de marktwerking is dat ziekenhuizen zich meer zijn gaan specialiseren, wat de kwaliteit ten goede komt. Onze Nederlandse gezondheidszorg mag zich één van de beste van Europa noemen.

Een groot nadeel is dat een zorgsysteem, waarbij artsen beloond worden naarmate ze meer behandelingen uitvoeren, niet altijd het belang van de patiënt en van zorgstaat Nederland dient. Behandelingen die niet echt nodig zijn, lijden tot verspilling van zorggeld en –capaciteit en preventie komt nauwelijks aan bod. Een duidelijk voorbeeld is dat de zorguitgaven sinds 2000 alleen maar gestegen zijn. Dat is natuurlijk niet helemaal aan de marktwerking toe te schrijven; een belangrijke factor hierbij zijn de nieuwe innovaties, behandelingen en geneesmiddelen die op de markt zijn gekomen en het leven van mensen verlengen. Maar als je de cijfers bekijkt, zijn zorgpremies en eigen risico alleen maar omhoog gegaan en is het zorgaanbod in het basispakket alleen maar verschraald.

Sommige Nederlanders stellen een terugkeer naar het oude Ziekenfondssysteem voor. Maar dat zou volgens het CPB vele miljarden euro’s kosten. Bovendien is het maar de vraag of het nieuwe stelsel al genoeg tijd heeft gekregen om zich te bewijzen. Beter is om de kinderziektes uit het huidige stelsel te halen, de verspilling in de zorg tegen te gaan en het systeem te verbeteren. Minister Bruins voor Medische Zorg en Sport noemt “‘de zorg betaalbaar houden” niet voor niets zijn grootste uitdaging als minister.

Bron: FD.nl